De basis
De juiste training omgeving creëren
Bedenk: in welke omstandigheden wil je een kind dingen leren? Je papegaai moet zich veilig, kalm, comfortabel en alert voelen. In deze omstandigheden zullen de instructies sneller landen.
- Vind een rustige omgeving waar je gevleugelde leerling zich goed kan concentreren. Een bekende plek, waar je papegaai zich op zijn gemak voelt is prima.
- Op het juiste moment: ga niet met een training beginnen wanneer je papegaai gestrest is of moe. Wat wel handig is om te weten: wanneer je papegaai honger heeft is bij uitstek het juiste tijdstip.
Wees voorbereid
Papegaaien zijn dan wel lief en zorgzaam, maar ze staan niet bekend om hun eindeloze geduld. Dus gelijk de juiste stappen nemen, zonder fouten en vertragingen is belangrijk.
- Verzamel accessoires die nodig zijn voor jouw specifieke training. Objecten zoals een clicker etc. Een zure appel spray is een ander interessant hulpmiddel, om je papegaai te laten weten dat sommige dingen niet gepresenteerd worden om in je mond te nemen. En uiteraard: heerlijke beloningen.
- Kies een snack die jouw papegaai met zekerheid op prijs stelt. Dunne appelreepjes worden veelvuldig gebruikt.
Begin vroeg, train met regelmaat, maar push niet te veel
Net als honden, die al op leeftijd zijn, is het bij papegaaien identiek. Hoe jonger je kromsnaveltje, hoe effectiever de training zal zijn.
- Begin op zo jong mogelijke leeftijd. Zodra je papegaai in staat is uit je hand te eten, kun je beginnen.
- Meerdere trainingssessies op een dag, idealiter op dezelfde tijdstippen voor consequentie en bovenal: de momenten waarop je papegaai gemotiveerd is en hongerig is.
- Hou de sessies enigszins kort. Niet langer dan 15 minuten. Wanneer je merkt dat de papegaai interesse verliest, kun je het beste afronden en op een later tijdstip de training hervatten.
Uit je hand eten
Je papegaai belonen met een lekkernij uit je hand is essentieel. Het zorgt ervoor dat de band tussen jou en je vogel wordt versterkt.
- Begin het proces in het hok van de papegaai. Benader hem langzaam en presenteer het hapje. Blijf kalm en laat weten (met je stem) dat hij/zij het goed doet, wanneer het hapje wordt gegeten.
Training strategieën
Focus je op wat goed gaat. Vorm het gewenste gedrag.
- Het gewenste gedrag “vormen” d.m.v. positieve bekrachtiging.
- Voorbeeld: wanneer je je papegaai wilt bijbrengen om zelfstandig te leren badderen in een bakje met water, zou je je papegaai moeten belonen voor alle tussenstappen die ertoe leiden dat hij/zij gaat badderen. Kijken naar het bakje; bewegen richting bakje; het water proeven; in het water stappen; spetteren! Allemaal kleine succesmomentjes waarbij je je papegaai eventjes kunt laten weten dat hij/zij goed bezig is. Dus niet alleen het eindresultaat.
Clickertraining
Veel diersoorten profiteren van de zogenaamde clickertraining. Je hebt een apparaatje vast in je hand die een klikgeluid maakt (vergelijkbaar met een pen-klik of een blikje drank dat opengaat). Dit geluid wordt gemaakt bij een succesmomentje, waarop de papegaai dit signaal leert herkennen als bevestiging.
- Maak direct het klikgeluid zodra hij/zij iets heeft gedaan wat de bedoeling was. Combineer de klik met een stukje van de beloningssnack. Het kan vrijwel bij iedere trainingsvorm worden toegepast.
Andere optie: target-training
Een andere trainingsoptie, die in combinatie met de clickertraining kan worden toegepast, is de zogenaamde target-training. Hierbij wordt er gebruikgemaakt van de nieuwsgierigheid van je papegaai, die nieuwe objecten bestudeert en hierbij het volgen wordt gestimuleerd.
- De basisvorm hiervan kan een eetstokje, pen of ander object zijn. Deze plaats je in zicht van je papegaai – en bij het allereerste contact met snavel en stokje, mag je even je waardering laten blijken met een klik. Je kunt dit stokje in een bepaalde richting verplaatsen, zodat je papegaai op deze wijze leert jou door zijn hok te volgen (of later, door je hele woonkamer).
- Dit kan een mooi opstapje zijn voor andere soorten training.
Variaties voor het opstappen
Een van de eerste trainingsstappen is het opstappen. Deze vaardigheid, zoals de naam al zegt, zal jou papegaai bijbrengen om op te stappen van een balkje naar het andere. Het “doelbalkje” kan je vinger, hand of een in de hand gehouden (houten) balk zijn.
De ideale basistraining
Het is relatief eenvoudig om deze training met je maatje te doorlopen.
- Zowel voor jou als voor je papegaai eenvoudig te leren beheersen.
- Het komt vanuit het natuurlijke instinct van de papegaai.
- Het is praktisch, wanneer je wilt “communiceren” dat hij/zij zich even moet verplaatsen.
De basismethode uitproberen
- Bied je vinger of pols aan (afhankelijk van de papegaaiensoort waar je mee traint – en je persoonlijke voorkeur), door je hand op midden-borsthoogte te plaatsen. Veel papegaaien zullen dit signaal herkennen en gelijk opstappen zonder enige coaching of training met beloning.
- Bedenk een “commando” zoals “Opstappen” of het geluid van de klikmethode, terwijl de papegaai aan het opstappen is of van plan is op te stappen. Beloon hem of haar direct.
- Wanneer de papegaai deze handeling niet gelijk wil uitvoeren, hanteer dan de stapsgewijze beloningsmethode, die we hiervoor hebben besproken. Dus elk klein stapje belonen, in plaats van uitgaan van het einddoel (opstappen).
De alternatieve beloningswijze
Met deze aanpak hanteer je de snack beloning als verleiding voor een bepaalde handeling. Het heeft veel raakvlakken met de eerder besproken werkwijze.
- Houd de beloning in een hand terwijl je met je andere hand de “opstapvraag” signaleert (midden borsthoogte). Oriënteer je handen op zo’n manier dat het voor je papegaai gemakkelijk is om de beloning te pakken op het moment dat hij/zij opstapt.
- Wanneer de papegaai niet gelijk in beweging wil komen, beloon iedere vorm van contact tussen papegaai/pootje/snavel met je hand/balk.
- Als je behendig bent met de Clicker, probeer het klikgeluid te laten klinken terwijl je met beide handen bezig bent (een hand beloning, andere hand klaar om je papegaai op te vangen).
Je papegaai leren praten
Ga er niet vanuit dat je papegaai (wel/niet!) zal praten
Specifiek voor mensen die (relatief) onbekend zijn met de omgang met kromsnavels is dit een belangrijke. Probeer alle vooroordelen los te laten en er blanco in te gaan.
- Iedere papegaai is uniek en de reden om een papegaai aan te schaffen mag niet berusten op praten.
Kijk uit wat je zegt
Sommige papegaaien zullen relatief snel leren praten. Ze zullen binnen de kortste tijd woorden of woordgroepen herhalen die je ze helemaal niet wilt bijbrengen. Denk aan scheldwoorden, et cetera.
- Onbevangen uitingen: wanneer je na een lange werkdag je frustraties uit op een videospel of de televisie met een ondoordachte kreet, heb je kans dat je papegaai dit opvangt en jou blijft imiteren. Dus let op je woordgebruik in bijzijn van je papegaai. Net als bij een kind.
Jong geleerd is oud gedaan & blijf kalm!
Papegaaien praten in de natuur ook met hun groepsgenoten. Bij een jonge papegaai is het gemakkelijker de perceptie te kweken dat jij een grote soortgenoot bent en onderdeel van de papegaaiengroep.
- Praat in een duidelijke, ontspannen en blije stem en herhaal eenvoudige woorden of woordgroepen, terwijl je het trainingsproces start. Denk aan hoe je een klein kind het woordje “mamma” zou willen laten leren zeggen.
- Vroeg in het leerproces: beloon iedere klant die de papegaai maakt en vervolgens de klanken die enigszins in de buurt komen van het woord dat jij hebt uitgesproken. Uiteindelijk beloon je de herkenbare woorden die je papegaaitje heeft leren imiteren.
Herhalen, herhalen, herhalen
Herhaling is een van de sleutelfactoren in het proces om je papegaai te leren praten. Hoe vaker je een woord of een zin(sdeel) zegt, hoe groter de kans dat je papegaai het oppikt en op den duur gaat herhalen.
- Train zo vaak als je wilt. Papegaaien zullen niet gauw uitgeput raken door een “gesprek” met een “groepslid”.
- Er zijn papegaai experts die aanraden om je eigen uitspraak van een specifiek woord/zin(sdeel) op te nemen. De achterliggende gedachte is de exactheid van de toon. Nadeel hiervan is dat je de interactie tussen jezelf en je papegaai gaat kwijtraken.