Je brein werkt 24/7, zelfs als je slaapt dus. Het omvat luisteren, voelen en omgaan met stressfactoren om je veilig en gezond te houden. Ook het oplossen van problemen, het nemen van beslissingen en het nadenken over mogelijkheden, zelfs als je je er niet van bewust bent. Het ‘altijd aan’ orgaan is zo toegewijd dat het nooit een pauze of vakantie nodig heeft. Echter zeggen neurowetenschappers ook dat het zijn grenzen heeft. Slaap is een manier waarop je hersenen na een hele dag resetten, hoewel ze nog steeds aan het werk zijn.
De behoeften van je hersenen zijn soms onbevredigd
Volgens hersenwetenschapper Jill Bolte Taylor heeft “elk vermogen dat je hebt, bijbehorende hersencellen die het regelen. Als je loopt, heb je hersencellen die communiceren met de spieren om te bewegen. De cellen in je hersenen zijn constant aan het werk. Ze voeden zich en ze creëren “afvalstoffen”; slaap is de optimale tijd om dat afval tussen de cellen op te ruimen, zodat ze daadwerkelijk kunnen functioneren. Als je wakker wordt met een wekker, voordat je systeem klaar is om wakker te worden, heb je een deel van een slaapcyclus afgebroken die je hersenen nodig hadden.” Een studie van de Universiteit van Iowa State (VS) toont aan dat slaapproblemen je woede versterken. Het is alsof de hersenen boos worden als ze niet de rust krijgen die ze nodig hebben.
Doe niet zomaar iets, ga lekker zitten, niets doen!
“Zitten en niets doen?” vraag je je mogelijk af. Je zit tot over je oren in het werk, deadlines dreigen en je kunt niet genoeg uren per dag vinden om je inbox af te werken, de kinderen thuis les te geven… Ga zo maar door. Het is contra-intuïtief, maar niets doen is de rem van de productiviteit op het doen van iets. Als je een auto zonder remmen was, zou je motor doorbranden, maar dat hoef je niet te laten gebeuren om carrièresucces te behalen. Volgens neurowetenschappers heeft verveling een hele belangrijke functie en kan het je creativiteit, taakbetrokkenheid en werkproductiviteit zelfs vergroten.
Neurowetenschapper Alicia Walf, (onderzoeker bij Cognitieve Wetenschappen van het Rensselaer Polytechnic Instituut), zegt dat het van cruciaal belang is voor de gezondheid van de hersenen om je van tijd tot tijd te vervelen. Verveling, zegt ze, verbetert de sociale contacten. Sociale neurowetenschappers hebben ontdekt dat de hersenen een standaard netwerkmodus hebben die is ingeschakeld wanneer we niet betrokken zijn bij het doen van iets. Verveling kan in feite creatieve ideeën bevorderen, je productiviteit stimuleren en een incubatietijd bieden voor ongeboren werkideeën om uit te komen.
Op die momenten die misschien saai, leeg en onnodig lijken, krijgen strategieën en oplossingen die er altijd al in een of andere ongeboren vorm waren, de ruimte en komen ze tot leven. En je hersenen krijgen de broodnodige rust als we er niet te hard aan werken. Beroemde schrijvers hebben gezegd dat hun meest creatieve ideeën bij hen opkomen als ze aan het klussen waren, de afwas aan het doen, een douche nemen of onkruid wieden. Deze eureka-momenten worden inzicht genoemd.
Maak (geen to-do lijst) maar een to-be lijst
De Italianen hebben er zelf een speciale benaming voor: “il dolce far niente“ – de zoetheid van niets doen. Lastig te vertalen naar het Nederlands. De beste vertaling die we hebben is “tijd doden”. Gooi ‘m door Google Translate en je ziet “lui zijn”. Maar “il dolce far niente” vraagt om meer: bewust loslaten en prioriteit geven aan het zijn naast het doen. Niets doen kun je vergelijken met de pauzes – rustmomenten – die je terug hoort komen in een symfonie. Zonder de afwezigheid van geluid zou de muziek slechts ruis zijn. “Il dolce far niente” geeft de hersenen de remmen die ze nodig hebben om op te laden, zodat ze weer productief kunnen zijn.
Dus weg met dat verouderde gezegde (gelukkig kennen ‘m maar weinig mensen ook): “Een inactieve geest is de werkplaats van de duivel”. Origineel luidt: “An idle man’s brain is the devil’s workshop” – van John Bunyan (1628 – 1688) en maak naast je to-do-lijst een to-be-lijst – een tijd waarop je bewust aanwezig kunt zijn in elk moment. Geef jezelf ruimte om uit te rekken en diep adem te halen tussen afspraken, tijd om een blokje om te lopen en je hoofd leeg te maken. Of mediteer, bid, beoefen stoelyoga aan je bureau, kijk hoe het gras groeit… Gaap je al?
Je brein zal gelukkiger en gezonder zijn als het samengaat met inactieve momenten zonder imperatieven, niets om naar toe te haasten, te repareren of te bereiken. Na het remmen en iets doen voor niets meer dan het pure plezier ervan, ben je weer klaar om te gaan. Zie dan hoe je veerkracht, creativiteit en productiviteit stijgen!
Bronnen:
Krizan, Z., et al. (2020). Does losing sleep unleash anger?
Jill Bolte Taylor, auteur van My Stroke Of Insight