Overmatig Gapen: Wat betekent het en hoe kun je het behandelen?
Gaap je wel eens terwijl je probeert wakker te blijven achter het stuur? Misschien heb je zelfs wel eens gegapen nadat je een vriend zag gapen of terwijl je deze paragraaf las. Gapen is een natuurlijke, onwillekeurige reactie op vermoeidheid of verveling en kan zelfs ‘besmettelijk‘ zijn, waarbij we gapen als reactie op het zien, horen of zelfs maar denken aan gapen.
Als het echter een constante gewoonte wordt, kan overmatig gapen wijzen op een dieperliggend probleem, zoals een slaapstoornis of een ander medisch issue. Het herkennen en begrijpen van de tekenen van overmatig gapen is belangrijk om de onderliggende oorzaak te identificeren en behandelen.
Wat is een geeuw?
Een geeuw is een natuurlijke reflex die wordt ervaren door alle gewervelde dieren, waaronder vogels, vissen, reptielen en zoogdieren, gedurende alle levensfasen, van de foetus tot op oudere leeftijd. Tijdens een geeuw opent men de mond, ademt diep in door zowel de mond als de neus en ademt langzaam uit. Soms gaan de armen strekken en kantelt het hoofd naar achteren. Een geeuw duurt doorgaans tussen de vijf en tien seconden.
Waarom gapen we?
Wetenschappers hebben diverse mogelijke redenen geïdentificeerd waarom we gapen:
- Slaperigheid of slaperigheid: Gapen gebeurt vaak als reactie op slaperigheid of overmatige vermoeidheid. Het strekken tijdens een geeuw helpt het lichaam alert te blijven, zowel bij het ontwaken als voor het slapengaan.
- Verveling: Gapen wordt ook geassocieerd met verveling. Wanneer de omgeving niet stimulerend is, kan men zich slaperig gaan voelen, en een geeuw kan een signaal zijn van verveling of vermoeidheid.
- Hersentemperatuurregulatie: Gapen kan dienen om oververhitte hersenen af te koelen. Studies hebben aangetoond dat gapen de hersentemperatuur van dieren verlaagt, en zelfs bij mensen is er een verschil in geeuwfrequentie tussen zomer en winter.
- Oordruk: Hoewel niet het hoofddoel, kan een geeuw de druk in de oren verlichten, wat bekend is bij mensen die eerder ongemak hebben ervaren tijdens vliegreizen.
- Empathie: Sommige onderzoekers geloven dat geeuwen een empathische reactie kan zijn. Onderzoek toont aan dat geeuwen bij één individu geeuwen bij anderen van dezelfde soort kan veroorzaken, maar verdere studies zijn nodig om de relatie tussen gapen en empathie te begrijpen.
Normaal gapen vs. overmatig gapen
Gemiddeld gapen mensen vijf tot tien keer per dag. Mensen die echter overmatig gapen, doen dit veel frequenter, soms wel tot 100 keer per dag. Dit fenomeen wordt vaak in verband gebracht met factoren zoals medicijngebruik. Omdat gapen in veel culturen als respectloos wordt ervaren, kan overmatig geeuwen een negatieve invloed hebben op iemands sociale leven en ook een symptoom zijn van onderliggende aandoeningen.
Oorzaken van overmatig gapen
Overmatig gapen kan verschillende oorzaken hebben, waaronder:
- Slaperigheid of overmatige slaperigheid: Frequente geeuwen kunnen worden veroorzaakt door slaapschuld, wat weer gerelateerd is aan slaapstoornissen zoals narcolepsie en slaapapneu.
- Bijwerkingen van medicatie: Veranderingen in medicatie, met name bij het gebruik van selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s) voor depressie en angststoornissen, kunnen overmatig geeuwen veroorzaken. Dat is in mijn persoonlijke geval hoogstwaarschijnlijk één van de boosdoeners, waardoor ik soms te veel gaap.
- Neurologische aandoeningen: Mensen met migraine, multiple sclerose, epilepsie, beroerte en hoofdtrauma vertonen vaak een verhoogde geeuwfrequentie als tijdelijke verlichting van hun symptomen.
Diagnose van overmatig gapen
Om overmatig geeuwen te diagnosticeren, moet een arts mogelijke slaapstoornissen of andere oorzaken uitsluiten. Een elektro-encefalografie (EEG), een test die de elektrische activiteit in de hersenen meet, kan helpen bij het identificeren van neurologische aandoeningen.
Behandelingen voor overmatig gapen
Behandeling van overmatig geeuwen vereist het identificeren en aanpakken van de onderliggende oorzaak. Vermindering of stopzetting van medicatie, bijvoorbeeld SSRI’s, kan leiden tot afname of zelfs het verdwijnen van overmatig gapen.
Wanneer moet je met je arts praten?
Als je merkt dat je overmatig moet gapen, is het belangrijk om contact op te nemen met je arts. Let op andere symptomen, zoals slaperigheid of vermoeidheid, en deel deze met je arts voor een beter begrip van je gezondheid. Samen kunnen jullie de oorzaak van het overmatig gapen vaststellen en een behandelplan opstellen.
Tip: stop met gapen, ga je tuin in! Lees onze tips omtrent tuinverzorging.