Voor alle soorten dieren en papegaaien is licht cruciaal voor het welzijn. Een van de belangrijkste accessoires die je voor je huisdier kunt aanschaffen, en in het bijzonder de papegaai, is ultraviolet (UV) verlichting. Het is algemeen bekend dat een juist niveau UV-licht een aantal gezondheidsvoordelen biedt. Zelfs ‘s zomers, waar de UV-niveaus het hoogst zijn, betekent dit niet per se dat je papegaai hiervan profiteert. Er kan veel zonlicht door ramen passeren, maar glas blokkeert eigenlijk de nuttige UV-stralen die huisdieren en papegaaien nodig hebben.
Wat voor lamp moet ik nou kopen voor mijn papegaai?
Zo stond ik vorig jaar voor een schap in een dierenspeciaalzaak… Na uren het internet doorzoeken naar antwoorden over UV lampen wist ik het nog steeds niet. UVA? UVB? Hoe zat het ook alweer…? Ik wist nog wel dat ik op een aantal fora gebruikservaringen had gelezen en dat een aantal merken vaak genoemd werden, waaronder de Bright Sun UV lampen van Lucky Reptile. En verdraaid; ik zie in de etalage een driedelige set staan van die leverancier. Na wikken en wegen en een langdurig informatief gesprek met de manager van de reptielenafdeling wist ik het zeker: dit wordt ‘m. Helaas was de set uitverkocht en moest ik mijn aankoop online doen.
De beste UV-lamp voor huisdieren: Bright Sun
Er zijn verschillende UV-lampen verkrijgbaar. Een goed onderzocht en vertrouwd merk is Bright Sun. Bright Sun levert speciaal gecoate fluorescentielampen en compacte vogellampen die de juiste balans bieden tussen UVA en UVB. De beste lampen worden verkocht onder de noemer “UV-lamp voor reptielen”. Ze zijn echter niet uitsluitend te gebruiken voor reptielen maar ook voor o.a. papegaaien. Vandaag zoomen wij in op de diverse voor- en nadelen van dit product, adviseren je nader over welke lamp je het beste kunt aanschaffen en waar wij zelf ervaring mee hebben. Op de Bright Sun UV-lampen kom ik later terug.
Wat is UVA- en UVB-licht?
In het kort: ultraviolet (UV) licht maakt deel uit van het onzichtbare spectrum van licht dat de zon elke dag uitstraalt. UVA is de langste van de ultraviolette lichtvormen en omvat 95% van de straling van de zon. UVB-licht is niet zo intens als UVA en gaat niet door ramen of ander glas. De tijd die je papegaai in een buitenvolière doorbrengt in zonlicht is beperkt. Daarom is de behoefte aan kunstmatig gebalanceerde UV-verlichting aanwezig… Normale huishoudelijke binnen- en buitenverlichting stralen geen UVA- of UVB-licht uit, wat betekent dat je papegaai geen “gezonde” lichtstralen krijgt onder normale binnenverlichting.
Wat zijn de voordelen van UVA- en UVB-licht voor mijn papegaai?
UV-licht is bevorderend voor de mentale gezondheid van je papegaai. Het kan helpen destructief gedrag, zoals het plukken van veren, verbetert de eetlust, de conditie van de veren en de algehele gezondheid. In tegenstelling tot mensen kunnen papegaaien het volledige spectrum van UVA-licht zien omdat ze een ander soort netvlies hebben. Dit betekent dat ze zonder UVA-licht feitelijk kleurenblind zijn. Van de straling van de zon, die de aarde bereikt, bestaat 98,7% uit UVA en 1,3% uit UVB.
Wanneer je papegaai zijn omgeving onder UVA-verlichting ziet komen kleuren er meer uitgesproken uit. Rood is “roder” en blauw is “blauwer”, waardoor felgekleurd voedsel en speelgoed veel aantrekkelijker voor je vogel lijkt. Papegaaien gebruiken het uitgebreide scala aan kleuren ook om hun partner en groepsgenoten te identificeren, voedsel te vinden en verschillende andere diersoorten te herkennen. De veren van een papegaai reflecteren UV-licht. Aangezien de veren een sleutelfactor zijn voor vogels, bij het kiezen van een partner, wordt fokken ook succesvoller bij aanwezigheid van UV-licht.
UVB licht speelt ook een zeer belangrijke rol, het stelt je papegaai in staat om vitamine D3 op te nemen. Papegaaien hebben vitamine D3 nodig om calcium te metaboliseren, dat ze gebruiken om eieren te produceren, sterke botten op te bouwen en te behouden en een normale groei te behouden. Calciumgebrek kan verlammende en fatale gevolgen hebben.
Verschil in bereik van UVA- en UVB-verlichting bij lampen
Het punt zit ‘m in het feit dat UVA licht niet door glas heen kan. Geen enkele papegaai die binnen gehouden wordt, heeft dus toegang tot UVB stralen. Wanneer je een lamp koopt moet je je eerst goed oriënteren. Het bereik van UVB stralen van UV-lampen, die verkrijgbaar zijn op de markt, is vrij gering. Dit hangt sterk af van het merk UV-verlichting dat je koopt. In sommige gevallen reikt het bereik niet verder dan 30-40cm. Wanneer je zo’n lamp gaat ophangen, moet je dus rekening houden tot hoever het UVB licht doorstraalt, zodat het überhaupt bij je papegaai komt.
Optimaal gebruikmaken van UV-verlichting
UV-lampen repliceren natuurlijk zonlicht, wat vooral handig is in de wintermaanden wanneer de uren daglicht en de mogelijkheid om tijd buiten door te brengen sterk zeer beperkt is. Maar het is even belangrijk tijdens de warmere, zonnigere maanden; onthoud dat die essentiële UV-stralen niet door glazen ramen gaan.
De speciale coating op UV-lampen verminderd na verloop van tijd in kwaliteit, wat betekent dat ze regelmatig moeten worden vervangen. Met standaards, houders en reflectoren kun je UV-lampen veilig dicht bij de kooi van je vogel plaatsen en zorg je ervoor dat de maximale hoeveelheid licht bij je papegaai komt.
Gunstig voor de gezondheid
UV-licht is op verschillende manieren gunstig voor de gezondheid van papegaaien. Een extra bonus is dat je papegaai beter kleuren en details kan zien met UV-verlichting en zo een beter begrip krijgt van de wereld om hem heen.
Je gebruikt de UV lamp niet zoals je het zou doen voor een reptiel of babykuiken. Een UV daglichtlamp wordt voor papegaaien gebruikt om de kamer te verlichten. De UV-lamp kun je bijvoorbeeld richten op je plafond, zodat deze reflecteert. Je kunt je UV lamp ook richten op het midden van je kamer, zodat je papegaai niet continu in direct fel licht zit. Met een daglichtlamp geef je je papegaai op deze manier “zonlicht” op momenten dat er onvoldoende zonlicht beschikbaar is.
Welke lamp moet je kopen voor je papegaai?
Het grootste obstakel zit ‘m in het bijzonder in de UVB stralen. Dit zijn lastig te realiseren in een binnenkooi. UVA licht daarentegen is vrij gemakkelijk te realiseren. Wanneer je een UV lamp koopt, zou deze op zijn minst UVA licht moeten bieden, dan kan je papegaai weer kleuren zien. Momenteel, in de donkere wintermaanden, zijn ze namelijk zo goed als kleurenblind.
UV-lampen Bright Sun van Lucky Reptile: verreweg de beste keuze
Deze lampen van het eerder genoemde merk Bright Sun zijn simpelweg de duurste. In dit geval zijn deze duurste UV-lampen tevens de beste die je kunt krijgen. Voor deze lampen heb je een speciaal voorschakelapparaat en fitting nodig. Een normale fitting zal dus niet compatibel zijn. Bij aanschaf krijg je standaard 1 jaar garantie op de lamp én de UV-afgifte.
De lampen van Bright Sun bieden een hoge intensiteit van licht en een groot bereik van de UVB stralen. Deze lampen komen het dichtste bij een redelijke imitatie van natuurlijke zonnestralen. Vanwege de warmte, die de Bright Sun lampen afgeven, zie je papegaaien ook vaak de lamp opzoeken om er lekker onder te zitten. Afhankelijk van het wattage kun je de lampen ook op een grote afstand van je papegaai plaatsen, vanwege het grote UVB bereik. Ze zijn verkrijgbaar in 35, 50 en 70 watt. Belangrijk: vanwege de sterkte en warmte van de lampen, is het belangrijk om je papegaai de gelegenheid te geven om te schuilen in de schaduw. Zet geen Bright Sun Lamp boven op een kleine kooi!
Dit is de set die je nodig hebt bij aanschaf
Lucky Reptile biedt ook goedkopere uitvoeringen van UV-lampen. Echter moet je erop letten dat de fitting geschikt is voor alle wattages (zowel voor de 35, 50 als 70 watt). Op deze manier kun je in de donkere wintermaanden kiezen voor een hogere wattage en tegen de lente of zomer terugschakelen naar 35 watt, om overdaad te mijden.
Dit is de 3-delige set dit je nodig hebt bij aanschaf:
- Lucky Reptile Bright Control Pro
- Lucky Reptile Bright Sun 70W (35 of 50 watt ook verkrijgbaar)
- Lucky Reptile Thermo Socket Pro
Bright Sun UV-lampen: zowel voor vogels als reptielen
Oorspronkelijk zijn de Bright Sun lampen gefabriceerd voor reptielen, maar worden inmiddels regelmatig voor vogels aangeschaft. Bij veel dierenartsen en dierentuinen zie je ze terug. Calciumtekort komt vrij regelmatig voor bij papegaaien, en door de goede UVB afgifte van deze lampen kunnen deze medische problemen worden voorkomen.
Bij de aanschaf betaal je veel, vanwege het speciale voorschakelapparaat en de fitting die ervoor nodig zijn. Een complete set is te koop vanaf 100 euro. En voor 50 euro meer heb je de zogenaamde PRO uitvoering, met de reflector kap. Dit dan ook de enige lampen met een nog groter UVB bereik, tot wel een meter ver bij de 70 watt uitvoering. Voor 40 euro vervang je je lamp, wanneer deze qua UV-straling aan vervanging toe is. Dit gebeurt niet zo snel.
Wanneer je het geld kunt missen, is ons advies om zeker voor Bright Sun te kiezen. In dierentuinen zie je altijd vogelverblijven van gaas. De reden is, zoals we nu hebben geleerd, vanwege het zonlicht voor UVB straling en de aanmaak van vitamine D3. Wanneer we binnenkijken in het (sub)tropische binnengedeelte van een vogelpark of dierentuin, zien we de welbekende UV-lampen hangen. Bij jou thuis hoeft het niet anders te zijn. Denk aan de gezondheid van je vogel en overweeg de aanschaf van een zonnetje voor in je huis. Let niet op de afbeelding van reptielen en het ontbreken van kromsnavels op de verpakkingen. Dit is wellicht een verbeterpunt dat we met de fabrikant kunnen delen!