De dwergpapegaai, genaamd Agapornis, mag dan wel een van de kleinste papegaaiensoorten zijn die er bestaan, maar is erg nieuwsgierig, gezellig, grappig, actief en ontzettend intelligent. In het Engels worden agapornissen vaak “love birds” genoemd. Zoals die naam doet vermoeden, staan Agapornissen er ook bekend om de liefdevolle en attente band, die ze met hun partners hebben.
Agapornis soorten
Er zijn negen soorten dwergpapegaaien, en ze behoren allemaal tot het geslacht Agapornis, hoewel er slechts enkele als huisdier beschikbaar zijn; waaronder de Fischers Agapornis (Agapornis Fischeri). Dwergpapegaaien worden in het Engels doorgaans love birds genoemd, vanwege hun sterke paarbindingen. Agapornissen variëren in grootte van 12 cm tot iets meer dan 15 cm, waardoor ze tot de kleinste papegaaiensoorten behoren. Een Agapornis heeft korte, stompe staartveren, in tegenstelling tot een parkiet, die lange puntige staart heeft. Dwergpapegaaien zijn tevens ook wat voller qua lichaampje.
Hoewel Agapornissen kleine papegaaien zijn, zijn het nog steeds echte papegaaien. Ze behoren tot de orde Psittaciformes, die alle papegaaien omvat. Ze hebben een kromsnavel en zygodactyl voeten (twee tenen wijzen naar voren en twee naar achteren).
9 verschillende soorten dwergpapegaaien
Agapornis soorten kunnen worden onderverdeeld in de groep met prominente witte oogringen, de gemaskerde of geelgekleurde. Dit zijn de 9 verschillende Agapornis soorten die er bestaan:
- Agapornis fischeri – Fischers Agapornis
- Agapornis nigrigenis – Zwartwang Agapornis
- Agapornis lilianae – Nyasa Agapornis
- Agapornis roseicollis – Perzikkopagapornis
- Agapornis taranta – Zwartvleugelagapornis
- Agapornis pullarius – Roodmaskeragapornis
- Agapornis canus – Grijskopagapornis
- Agapornis personatus – Zwartmaskeragapornis
- Agapornis swindernianus – Zwartkraagagapornis
Sommige soorten komen voor in unieke kleurmutaties, die worden geproduceerd door selectief fokken om bepaalde kleurkenmerken naar voren te brengen. In het wild leven Agapornissen in kleine groepen en eten voornamelijk fruit, groenten, grassen en zaad. De Zwartvleugelagapornis heeft een speciaal dieet dat inheemse vijgen omvat, daarom zijn zo zelden in gevangenschap te zien.
Hoe oud wordt een Agapornis?
Net als veel andere papegaaien leven deze kleurrijke dwergpapegaaitjes vrij lang in gevangenschap – een kenmerk om te overwegen voordat je er een in huis haalt als je gevederde metgezel. Met de juiste zorg – een gezond dieet, aandacht, veterinaire zorg en goede huisvesting – kan een Agapornis tot 25 jaar oud worden, hoewel 15 tot 20 jaar gebruikelijker is. Dit is aanzienlijk langer dan de levensverwachting van veel dwergpapegaaiensoorten in het wild, zoals het geval is bij veel soorten vogels. De Fischers Agapornis bijvoorbeeld, wordt in het wild zo’n 12 jaar.
Agapornis geluid
Welke geluiden maakt de Agapornis?
Het Relax With Nature YouTube kanaal heeft een mooi geluidsfragment gepubliceerd van een uur (beluister hier), waarop je de verschillende geluidjes van Agapornissen goed kunt waarnemen. Het geluid dat een Agapornis maakt is zeker een punt want je in je achterhoofd moet houden, wanneer je er een wilt aanschaffen.
Ga er gerust vanuit dat een Agapornis relatief luidruchtig is. Dwergpapegaaien zijn erg spraakzaam en hebben luide, hoge stemmetjes. Ze produceren de hele dag geluiden, vooral in de vroege ochtend en late middag. Ze houden ook van spelen en kunnen veel lawaai maken bij interactie met speelgoed of andere activiteiten. Als je last hebt van dit soort lawaai, is een Agapornis misschien geen goede keuze voor jou.
Hoewel dwergpapegaaien graag vocale geluiden maken, zijn ze niet echt goede praters. Jonge, met de hand opgevoede Agapornissen imiteren eerder menselijke spraak dan volwassen vogels die niet gesocialiseerd zijn door mensen.
Een Agapornis kopen; zaken om rekening mee te houden
Wil je dolgraag een Agapornis dwergpapegaai kopen? Denk dan goed na of je de tijd, faciliteiten, budget en toewijding echt hebt… Hier zijn een aantal zaken waar je rekening mee moet houden als (toekomstige) eigenaar van een dwergpapegaai:
Destructief gedrag
Agapornissen kauwen graag op dingen. Kauwen op papiersnippers zijn een van hun favoriete activiteiten. Als je besluit een Agapornis te kopen, moet je er goed bewust van zijn waar ze allemaal mogelijk op willen knagen: boeken, meubels, draden en belangrijke documenten…
Een kundige dierenarts voor je vogel
Zoek een dierenarts met expertise in vogels in jouw omgeving. Als je een dwergpapegaai hebt, moet je toegang hebben tot veterinaire ondersteuning. Je plaatselijke vogelspecialist kan een dierenarts aanbevelen die dwergpapegaaien kan behandelen.
Andere huisdieren
Bepaal of je een Agapornis in huis kunt nemen in verband met andere huisdieren. Als je andere huisdieren in huis hebt, denk er dan over na of (en hoe) ze kunnen omgaan met een dwergpapegaai. Een agressieve hond of kat kan bijvoorbeeld gemakkelijk een kleine papegaai verwonden of doden. Dwergpapegaaien kunnen ook agressief zijn en zullen waarschijnlijk vechten als je ze met andere vogelsoorten probeert te huisvesten.
De sociale behoefte van een dwergpapegaai
Bepaal of je aan de sociale behoeften van de dwergpapegaai kunt voldoen. Agapornissen zijn zeer sociale dieren. Ze zijn het gelukkigst als ze in paren worden gehouden, maar kunnen ook individueel gehouden worden als ze veel aandacht van de mens krijgen. Als je een vogel zoekt waarmee je kunt spelen, gaat de voorkeur uit naar zeer jonge, tamme, met de hand opgevoede dwergpapegaaien.
Als je een tamme, goed gesocialiseerde vogel wilt, moet je elke dag veel tijd besteden aan training en interactie met je vogel. Dit proces vereist geduld, omdat je tijd nodig hebt om vertrouwen tussen jou en de dwergpapegaai op te bouwen.
Houd er rekening mee dat Agapornissen agressief kunnen zijn, naar soortgenoten en mensen. Dwergpapegaaien die gestrest zijn of niet goed gesocialiseerd zijn, kunnen hard bijten!
Agapornis kooi – welke heb je nodig?
Denk ook goed na over jouw beschikbare ruimte. Agapornissen nemen niet veel ruimte in beslag, maar ze hebben wel ruimte nodig om te verkennen en te spelen. Een Agaporniskoppeltje heeft een kooi nodig met minimale afmetingen van 81 x 50 x 50 cm. De kooi moet ook zo’n anderhalf meter van de vloer staan en dicht bij een muur. Dat helpt je dwergpapegaai zich veilig te voelen.
De temperatuur van de leefomgeving
Zorg ervoor dat je je Agapornis een huis kunt bieden dat warm genoeg is. De ideale kamertemperatuur voor een Agapornis ligt tussen de 16 en 22 graden. ‘s Nachts (als je je papegaai deels buiten houdt, mag de temperatuur zakken tot zo’n 5 graden, niet lager). Een zieke of gewonde Agapornis moet in een warmere omgeving gehouden worden. Dwergpapegaaien kunnen ook oververhit raken. Als je huis te tochtig is of erg heet wordt tijdens de zomermaanden, is het misschien geen goede omgeving voor een Agapornis.
Agapornis tam maken
Dwergpapegaaien zijn prachtige wezens en geweldige huisdieren. Ze voegen schoonheid en charme toe aan je huis. Alleen al het zien van deze mooie papegaaien is verfrissend. Een tamme Agapornis levert een dubbele vreugde op in je leven, zowel voor jou als voor hem. Dwergpapegaaien kunnen (in principe op iedere leeftijd) worden getemd en getraind. Als je echter met de hand grootgebrachte Agapornissen hebt, zijn ze veel gemakkelijker tam te maken dan oudere volgroeide dwergpapegaaien.
Bepaal hoeveel dwergpapegaaien je tam wilt maken en begin met één vogel. Het temmen van een dwergpapegaai vereist veel onverdeelde aandacht. Bij een koppeltje zal het proces lastiger worden gemaakt, omdat ze continu met elkaar bezig zijn. Een individuele vogel zal een mens als zijn metgezel beschouwen en zal het proces veel gemakkelijker begrijpen. De training zal in de meeste gevallen een leuk momentje zijn voor zowel jou als je papegaai.
Veel geduld
Het temmen van een dwergpapegaai vergt veel geduld, tijd en oefening voor je vogel (en voor jou). Een tamme dwergpapegaai is de tijd meer dan waard die je besteedt aan de opvoeding. De beste tijd om te beginnen met trainen is zo vroeg mogelijk. De training moet worden verdeeld in drie tot vijf sessies van niet meer dan tien tot vijftien minuten. De trainingssessies moeten in principe dagelijks worden uitgevoerd.
Breng je dwergpapegaai naar een aparte ruimte waar minimale afleidingen zijn. Sluit alle ramen en deuren zodat je vogel niet kan wegvliegen. Haal de dwergpapegaai uit zijn kooi en praat zachtjes tegen hem. Woorden als “Goed zo” of “Goed gedaan..!” hebben een rustgevend effect op je vogel en helpen hem te kalmeren en hem voor te bereiden op training. Verhef nooit je stem.
Breng een goede relatie tot stand met je vogel. Angstige vogels zijn moeilijk te temmen. Zodra je vogel zich comfortabel voelt in je aanwezigheid, steek je je hand in zijn kooi met een beloning in je hand. Maak geen plotselinge bewegingen die je vogel bang kunnen maken. Doe dit meerdere keren totdat je dwergpapegaai bekend raakt met je hand en voedsel uit je hand begint te eten.
De volgende stap is om hem te leren op je hand te stappen. Breng hiervoor je hand of vinger in de buurt van de dwergpapegaai en raak hem zachtjes aan op zijn borst. Om zichzelf in balans te houden zal hij plaatsnemen op je hand. Breng hem nu uit zijn kooi en spreek een paar bemoedigende woordjes uit en bied hem een traktatie aan. Herhaal het proces meerdere keren.
Wanneer je Agapornis heeft geleerd om op je vinger te zitten, neem hem dan in zijn kooi en leer hem op zijn stok te stappen. Met herhaling zal je vogel gemakkelijk op en neer stappen, zo vaak als je wilt. Geduld is nodig om deze stappen bij te brengen. Sommige vogels leren heel snel, terwijl anderen iets meer tijd nodig hebben, afhankelijk van de leeftijd van je vogel. Oefen dit steeds opnieuw totdat het zijn tweede natuur wordt.
Van een afstand naar je hand vliegen
Leer hem nu om van een afstand naar je hand te vliegen. Neem de beloning in je hand en laat het bekende woord of fluitje horen. Wanneer je dwergpapegaai naar je hand vliegt, geef hem de traktatie en spreek je bemoediging (“Goed gedaan!” of wat jouw woordencombinatie is..) uit. Oefen deze stap zo vaak totdat je vogel deze stap volledig leert en onmiddellijk naar je hand heeft leren vliegen. Met oefening en geduld zul je eindelijk een kostbare handgetemde dwergpapegaai hebben.
Welke zaden zijn geschikt voor Agapornissen?
- Speciaal zadenmengsel voor Agapornissen
- Zadenmix voor grote parkieten
- Eivoer
- Gebruik géén universeel vogelvoer, dit voer is namelijk bestemd voor vogels die insecten eten. Doorgaans bevat dit voer een vrij grote hoeveelheid ijzer. IJzer breekt kalk af en kalk is iets wat een Agapornis juist in grote hoeveelheden behoefte aan heeft.
- Zonnebloempitten. Let wel op met de hoeveelheid; zonnebloempitten zijn vet.
- Andere pitten; idem.
Het minderen van zonnebloempitten is altijd goed. Zonnebloempitten kun je prima gebruiken als extra beloning.
Basisvoering voor vogels ouder dan 12 weken
- Een mineralenblokje is een prima aanvulling. Een Agapornis heeft veel mineralen nodig.
- Pellets, pelletvoerpakketten hebben ieder hun eigen samenstelling. Let dus op de etiketten.
- Grit. Een Agapornis eet hier kleine stukjes van en deeltjes laat hij weer vallen. Grit vult de behoefte van mineralen en kalk vaak ook extra aan.
- Mineralenblokje, ook in verband met de grote(re) mineralenbehoefte van dwergpapegaaien.
Basisvoeding voor een Agapornis jonger dan 12 weken
Deze voeding heeft de Agapornis iedere dag nodig:
- Agaporniden zaad vogels met veel beweging kun je gemengd zaad geven met of zonder zonnebloempitten. Zonnebloempitten zijn vrij vet en worden vaak uit deze voeding weggelaten om de vogel tam te maken, zodat je deze als extra lekkernij kunt geven of voor trainingsdoeleinden.
- Grote parkieten zaad, bij voorkeur zonder zonnebloempitten.
- Eivoer, zoveel als de vogel op kan, voor de vederstructuur.
- Grit, dit is bedoeld voor het schoonmaken van de krop en het spijsverteringskanaal, de vogel eet hier kleine stukjes van en deeltjes laat hij weer vallen. Grit vult de behoefte van mineralen en kalk vaak ook extra aan.
- Mineralenblok.
- Zoveel trosgierst als de babypapegaai op kan, trosgierst is bedoeld om de babypapegaai te leren zaden te eten. Het wordt makkelijk verteerd en vogel wordt er niet snel dik van.
Tot de leeftijd van zo’n 4 maanden – eivoer
- Jonge vogels tot een maand of 4 krijgen iedere dag zoveel eivoer als zij op kunnen. In dit geval kun je nooit teveel eivoeding geven, het eivoer zorgt voor de opbouw van de vederstructuur, deze vederen heeft de vogel nodig om zichzelf warm te kunnen houden en organen te beschermen tegen kou / warmte.
- Na deze 4 maanden geef je de vogel eens in de week / maand af en toe een klein beetje eivoer.
- In de rui periode krijgt de vogel iedere dag beschikking over een afgepaste hoeveelheid eivoeding.
- Eivoer verhoogt de potentie, dit betekend dat vogels ouder dan ongeveer 8 maanden er behoorlijk hitsig van kunnen worden. Mannetjes worden op deze manier vaak gestimuleerd op een popje (vrouwtje) of een stuk speelgoed te gaan rijen. Mannetjes voeden in de natuur de popjes. Als de man alleen zit, gaat hij deze behoefte waarschijnlijk uiten op zijn favoriete speelgoed. Let hierbij goed op dat hij zichzelf geen schade toebrengt bij het schuren tegen bepaalde scherpe objecten.
- Heb je een popje, dan kan deze van de eivoeding juist eieren gaan leggen! Hoe meer eivoer je blijft blijft geven, hoe meer de productie gestimuleerd wordt.
Heb je een Agapornis vrouwtje, zonder een man, laat de onbevruchte eieren toch liggen. Zo voorkom je de legbehoefte bij het popje, anders blijft ze nog meer eieren leggen. Heb je wel een man, maar zit je niet te wachten op baby Agapornissen, vervang ze dan voor nep-eitjes. Haal de eieren nooit weg! Pas zodra de pop haar interesse volledig is verloren en de eieren links laat liggen (of begraaft onder de bodembedekking) kunnen de eieren worden weggehaald.
Wilt je voorkomen dat het zo ver komt, geef dan zo min mogelijk eivoeding (het is bovendien al vaak onderdeel van de dagelijkse zadenmix).
Extra voeding voor een Agapornis
Om een gevarieerd Agapornis voedingsmenu te hebben, moet je niet vergeten om de basisvoeding te blijven geven. Daarnaast kun je variëren met de onderstaande suggesties.
- Vruchtenpatee. Dit bevat verschillende zaden en vruchten. Geef echter niet te veel, bij overdaad krijgt je dwergpapegaai te veel eivoer binnen (dit zit er namelijk ook doorheen).
- Trosgierst, één of twee keer per week. Het wordt makkelijk verteerd en is meer bedoeld als bezigheidstherapie.
- Vogelsticks. Let echter op dat je deze alleen moet geven als je je dwergpapegaai niet traint. Anders heb je kans dat de interesse in de lekkernijen tijdens de training verdwijnt.
- Pijnboompitjes en andere nootjes in stukjes geven als aanvulling, ook passend als beloning.
- Fruit en groenten. Mag op dagelijkse basis worden gegeven. Het is raadzaam om dit in kleine stukjes te geven om schimmel tegen te gaan.
- Macaroni, gekookt en afgekoeld als afwisseling voor de reguliere snacks.
- Stukjes gekookte kip (ongezouten). Dit kan een positieve uitwerking hebben op het algemene gestel van de vogels.
NOOIT AVOCADO!
Groente en fruit ideeën
Enkele voorbeelden verschillende soorten fruit die je je Agapornis kunt geven:
- Appel
- Banaan
- Peer
- Sinaasappel
- Mandarijn
Groente ideeën:
- Broccoli
- Andijvie
- Wortel
- Bloemkool
- Mais
Slablaadjes worden vaak afgeraden, omdat ze zeer veel water bevatten.
Hiernaast kun je je vogel ook nootjes geven zoals pistachenoten (ongebrand en ongezouten). Let wel op de hoeveelheid, in verband met het hoge vetgehalte.